3D Baskıda Warping ve Çatlama Sorunları: Neden Olur, Nasıl Önlenir?

3D baskı sürecinde en yaygın karşılaşılan sorunlardan biri warping (kenarların kalkması) ve katmanlar arası çatlama (cracking) problemleridir. Warping ve çatlama sorunları, baskının kalitesini düşürmekle kalmaz, aynı zamanda yapısal bütünlüğünü de zedeleyebilir. Peki, bu hatalar neden oluşur ve nasıl önlenebilir? Bu yazıda, bu sorunların temel nedenlerini ve en etkili çözüm yöntemlerini detaylı olarak inceleyeceğiz.

1. Warping (Kenar Kıvrılması) Nedir?

Warping, 3D baskının tabladan ayrılması veya kenarların yukarı doğru kıvrılması durumudur. Bu durum genellikle baskı süresince ani soğuma, yetersiz yapışma veya malzeme iç gerilmeleri nedeniyle oluşur.

Warping'in Temel Nedenleri:

• Filamentin Soğuma Hızı: Plastik malzemeler soğuduklarında büzülme eğilimi gösterir. Baskının alt kısmı üst katmanlara göre daha hızlı soğuduğunda, warping oluşur.

• Tabla Yapışma Sorunu: Eğer ilk katman yeterince tablayı tutmazsa, baskının kenarları kalkabilir.

• Yanlış Sıcaklık Ayarları: Tabla veya nozul sıcaklığı yetersiz olduğunda, filamentin yeterince iyi yapışması engellenir.

• Baskı Ortamı: Ani hava akımları, odanın soğuk olması veya hava akımlarının baskıya doğru esmesi warping'e sebep olabilir.

2. Warping Sorunu Nasıl Önlenir?

1. Tabla Ayarı ve Yapışma Yüzeyi Kullanımı

• Isıtmalı Tabla Kullanın:Isıtmalı tabla, filamentin daha yavaş ve kontrollü bir şekilde soğumasına yardımcı olur. ABS ve PETG gibi malzemelerde en az 60-100°C aralığında bir tabla sıcaklığı kullanılması gereklidir.

• Tabla Yüzeyini Doğru Seçin:Tabla yüzeyi, filamentin ilk katmana ne kadar iyi yapışacağını belirleyen en önemli faktörlerden biridir. Aşağıdaki yöntemlerden biri kullanılabilir:

  • PEI kaplama: PLA, PETG ve ABS için mükemmel yapışma sağlar.

  • Cam tabla + yapıştırıcı: Cam yüzey pürüzsüz bir yüzey sağlar ancak ABS ve PETG gibi filamentler için yapıştırıcı (örneğin, saç spreyi, PVA stick veya özel yapıştırıcılar) kullanılmalıdır.

  • Manyetik esnek yüzeyler: Baskıyı çıkarmayı kolaylaştırır ve iyi yapışma sağlar.

• Yapıştırıcı Kullanımı:Saç spreyi, PVA stick, 3D baskı yapıştırıcıları veya sulu karışımlar (örn. su ve şeker çözeltisi) kullanarak baskının tablayla daha iyi tutunmasını sağlayabilirsiniz.

• Tabla Kalibrasyonunu Doğru Yapın:Eğer tabla seviyelendirme düzgün yapılmazsa, filament ilk katmanda yeterince yapışmaz. Otomatik seviyeleme (ABL) sensörü veya manuel kalibrasyon ile tabla yüksekliğini doğru ayarlayın.

2. Baskı Ortamını Optimize Edin

• Kapalı Bir Baskı Alanı Kullanın:ABS, naylon gibi malzemeler stabil sıcaklık ister. Kapalı bir baskı kabini (enclosure) kullanarak ortam sıcaklığını kontrol altında tutabilirsiniz.

• Hava Akımlarından Kaçının:Klima, pencere veya fan gibi doğrudan hava akışı yaratan unsurlar baskının hızlı soğumasına neden olabilir. Baskıyı mümkün olduğunca rüzgarsız bir ortamda yapın.

• Ortam Sıcaklığını Kontrol Edin:Eğer ortam çok soğuksa (20°C'nin altı), baskı sırasında tabla sıcaklığını biraz artırmak veya kabin içinde ek bir ısı kaynağı kullanmak faydalı olabilir.

3. Dilimleyici (Slicer) Ayarları

• Brim veya Raft Kullanın:

  • Brim: Baskının etrafında ince bir kenarlık oluşturarak yüzey alanını artırır ve yapışmayı güçlendirir.

  • Raft: Baskının altına ekstra bir destek katmanı ekler, böylece baskının tabladan ayrılmasını önler.

• Nozul ve Tabla Sıcaklığını Optimize Edin:

  • PLA için: 60-70°C tabla, 190-220°C nozul sıcaklığı

  • ABS için: 90-110°C tabla, 220-250°C nozul sıcaklığı

  • PETG için: 70-90°C tabla, 220-240°C nozul sıcaklığı

3. Çatlama (Cracking) Problemi ve Nedenleri

Katmanlar arasının ayrılması (cracking), özellikle büyük ve uzun baskılarda oluşur.

Cracking'in Temel Sebepleri:

• Yanlış Ekstrüz Sıcaklığı: Yeterince sıcak erimeyen filament, bir önceki katmana iyi yapışmaz.

• Yanlış Katman Yüksekliği: Yüksek katman kalınlıkları, katmanlar arası bağlantıları zayıflatabilir.

• Kapalı Baskı Alanı Eksikliği: ABS ve naylon gibi filamentler sıcak bir ortam gerektirir. Soğuk bir ortamda üst katmanlar alt katmanlara iyi yapışmaz.

4. Cracking Sorunu Nasıl Önlenir?

1. Ekstrüz Sıcaklığını Doğru Ayarlayın

• Filamentin önerilen sıcaklık aralığında işlendiğinden emin olun.

• Eğer katmanlar arasındaki bağ zayıfsa, nozul sıcaklığını 5-10°C artırarak daha iyi bir kaynaşma sağlayabilirsiniz.

2. Katman Yüksekliğini Azaltın

• Daha ince katmanlar (örn. 0.1 mm veya 0.15 mm), katmanlar arasındaki bağın daha güçlü olmasını sağlar.

• Kalın katmanlar (örn. 0.3 mm ve üzeri) daha az yapışabilir, bu yüzden hassas baskılarda düşük katman yüksekliği tercih edilmelidir.

3. Soğutma Fanlarını Ayarlayın

• ABS, ASA ve naylon gibi malzemelerde fanı kapalı veya en düşük seviyede tutun.

• PLA ve PETG için fan kullanımı gerekli olabilir, ancak çok yüksek fan hızı katmanların aşırı hızlı soğumasına ve cracking'e neden olabilir.

4. Kapalı Baskı Alanı Kullanın

• ABS ve naylon gibi malzemeler için kapalı baskı kabini (enclosure) şarttır.

• Ortam sıcaklığını en az 30-40°C civarında tutarak cracking riskini azaltabilirsiniz.

Warping ve Çatlama için Sık Sorulan Sorular

1. Warping neden oluşur?Warping, filamentin soğuduğunda büzülmesi nedeniyle baskının tabladan ayrılması sonucu meydana gelir.

2. Warping hangi malzemelerde daha çok görülür?En çok ABS, naylon ve PC filamentlerinde oluşur, PLA ise bu soruna daha az yatkındır.

3. Cracking neden olur?Katmanlar arasının iyi yapışmaması sonucu oluşur. Yetersiz ekstrüz sıcaklığı veya soğuk ortam sebepler arasındadır.

Daha iyi baskılar almak için bu ipuçlarını uygulamaya başlayabilirsiniz! 🚀